Nieuwe Arbowetgeving van kracht

In 2017 is de vernieuwde Arbowet in werking getreden. Nieuwe contracten met arbodienstverleners moeten vanaf 1 juli 2017 aan de nieuwe eisen voldoen. Per 1 juli 2018 moeten ook al bestaande contracten in lijn zijn gebracht met de nieuwe wetgeving.

De wijzigingen in de Arbowet hebben als doel de betrokkenheid van werkgevers en werknemers bij de arbodienstverlening te versterken, preventie te verbeteren en nieuwe randvoorwaarden te bieden voor het handelen van de bedrijfsarts. De belangrijkste nieuwe vereisten zijn als volgt:

Basiscontract arbodienstverlening

Iedere werkgever is verplicht een basiscontract arbodienstverlening aan te gaan met een arbodienst. In het basiscontract moet onder meer zijn opgenomen:

• Kwaliteitseisen arbodienst
• Hoe de bedrijfsarts omgaat met de melding van beroepsziekten bij het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten
• Vastlegging dat de bedrijfsarts tijd moet reserveren voor overleg met de preventiemedewerker (zie onder).

Hoe de bedrijfsarts (of een gecertificeerde deskundige) uitvoering geeft aan zijn wettelijke taken, waaronder de verzuimbegeleiding en het houden van een arbeidsomstandighedenspreekuur.

Arbeidsomstandighedenspreekuur

Tijdens het arbeidsomstandighedenspreekuur kunnen medewerkers de bedrijfsarts consulteren over andere zaken dan ziekteverzuimbegeleiding. Hierdoor krijgt de bedrijfsarts een beter beeld van wat er speelt op de werkvloer en kan hij beter adviseren over preventieve maatregelen. Werknemers krijgen hierdoor makkelijker toegang tot de bedrijfsarts, namelijk ook wanneer nog geen sprake is van verzuim. Het spreekuur moet duidelijk worden aangekondigd en werknemers moeten in staat worden gesteld om naar het spreekuur te gaan.

Preventiemedewerker

Een werkgever moet ten minste één eigen werknemer aanwijzen als preventiemedewerker. De preventiemedewerker heeft drie wettelijke taken:

• Het ondersteunen van de werkgever om optimale arbeidsomstandigheden te realiseren. Dit gebeurt via de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E).
• Het adviseren en nauw samenwerken met de arbodeskundigen en de ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging over de te nemen maatregelen voor een goed arbeidsomstandighedenbeleid.
• Het (mede) uitvoeren van en assisteren bij arbo-maatregelen.

Het takenpakket van de preventiemedewerker kan in overleg met de werkgever worden uitgebreid. Aanvullende taken kunnen bijvoorbeeld zijn het bijhouden en registreren van bedrijfsongevallen, het vervullen van de rol van vertrouwenspersoon, het organiseren van de samenwerking met de bedrijfshulpverlening en het geven van voorlichting over preventie.

Arbodiensten zijn verplicht om nauw samen te werken met de preventiemedewerker(s) en de ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT).

Kwaliteitseisen

De randvoorwaarden die de wet stelt aan de kwaliteit van de arbodienstverlening (artikel 14 lid 2 Arbowet) zijn uitgebreid door de wetswijziging. De bedrijfsarts (of gecertificeerd deskundige) moet zorgen dat hij de middelen en tijd heeft om de wettelijke taak naar behoren te kunnen verrichten. De onderstaande zaken moeten daarom in elk geval in het basiscontract worden geregeld:

• Het recht van werknemers op doeltreffende toegang tot de bedrijfsarts. Dat wil zeggen dat werknemers die dat willen een gesprek met de bedrijfsarts kunnen hebben, zonder dat de werkgever daarover wordt geïnformeerd.
• De verplichting van de werkgever om de bedrijfsarts toe te laten tot iedere werkplek in het bedrijf.
• Het recht van de werknemer op een second opinion van een andere bedrijfsarts, op kosten van de werkgever.
• De klachtenregeling van de bedrijfsarts.
• De manier waarop de arbodienst samenwerkt met de preventiemedewerker(s) en de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging.
• De geadviseerde preventiemaatregelen.

Overleg met arbodienstverlener

Omdat verzuim kostbaar is en voorkomen (ook hier) beter is dan genezen, is het verstandig om samen met de arbodienst goede afspraken te maken over de optimale inzet van de arbodienstverlening. Een goed arbeidsomstandighedenbeleid kan daarin veel betekenen. Daarnaast is het van belang om te zorgen dat werknemers weten welke preventieve maatregelen genomen worden en hoe zij in contact komen met de bedrijfsarts (en/of de preventiemedewerker).

Instemmingsrecht OR

De ondernemingsraad (OR) danwel de personeelsvertegenwoordiging (PVT) heeft een instemmingsrecht op het basiscontract. Het is daarom van belang de ondernemingsraad tijdig bij het overleg met de arbodienst over nieuwe afspraken te betrekken. Bovendien kan de ondernemingsraad mogelijk een nuttige bijdrage leveren aan het opstellen van een effectief gezondheids- en verzuimbeleid.

Boetes

De Inspectie SWZ is belast met het toezicht op naleving van de nieuwe Arbowet en heeft de bevoegdheid hoge boetes op te leggen aan werkgevers die niet aan de wet voldoen. Als een werkgever helemaal geen basiscontract is aangegaan, kan de Inspectie direct een boete opleggen. Is er wel een basiscontract, maar voldoet dit contract niet aan de wettelijke vereisten, dan volgt eerst een waarschuwing en wordt pas een boete opgelegd als de vastgestelde gebreken niet alsnog worden gerepareerd.

Onaangekondigde controle

Let op: de Inspectie SZW kan onaangekondigd controleren. De werkgever is verplicht aan deze controle mee te werken. De inspecteur kan vragen stellen aan de werkgever, werknemers, OR of PVT, maar ook de loon- en personeelsadministratie controleren en de werkomstandigheden en het arbobeleid onder de loep nemen.